Żałoba to czas, który nadchodzi tuż po odejściu bliskich osób i zakończeniu ceremonii pogrzebowej. Rodzina i bliscy osoby zmarłej odczuwają w tym czasie ogromny ból, smutek i tęsknotę. Często zdarza się też, że trauma związana ze śmiercią jest tak poważna, że wymaga interwencji psychologa lub psychiatry. Radzenie sobie z emocjami w czasie żałoby jest łatwiejsze po zaznajomieniu się z poszczególnymi fazami żałoby po zmarłej osobie. Aby łatwiej przeżyć ten czas, warto poznać wszystkie etapy żałoby. W tym artykule znajdziesz wszystkie niezbędne informacje na ten temat.
Zastanawiasz się, w jaki sposób można uporać się ze skrajnymi emocjami, smutkiem i żalem po odejściu bliskiej osoby z rodziny? Nie jest to takie proste, jak mogłoby się wydawać, a sam problem może być natury psychologicznej. Śmierć i organizacja pogrzebu to czas, który bywa traumatyczny dla wielu osób. Po zakończeniu ceremonii pogrzebowej, pożegnaniu zmarłego na cmentarzu i zorganizowanej stypie następuje czas, w którym trzeba spróbować pogodzić się ze stratą.
Okres przeżywania żałoby może trwać kilka dni, tygodni, a nawet kilka lat. Tak naprawdę wszystko zależy od tego, jak radzi sobie dana osoba w żałobie. Im bliższy poziom pokrewieństwa, tym większa będzie dezorganizacja codziennego życia po śmierci bliskiej osoby.
Wyjaśnienie pojęcia żałoby związanej ze śmiercią kogoś bliskiego nie jest takie proste. To szereg naturalnych reakcji organizmu związanych ze śmiercią i pochówkiem. Każdy, kto jest pogrążony w żałobie, może odczuwać skrajne emocje, takie, jak: żal, przygnębienie, poczucie winy, smutek, a nawet złość. Sposób przeżywania żałoby i przechodzenia procesu pogodzenia się ze śmiercią bliskich jest uzależniony od charakteru każdego człowieka.
Żałoba to naturalna konsekwencja straty kogoś bliskiego. Niestety nie da się jednoznacznie określić tego, jak długo będzie trwać proces żałoby. Najczęściej bywa jednak tak, że tłumienie emocji uniemożliwia przepracowanie problemu. Wtedy okres żałoby trwa dłużej. Mimo to każdy powinien przeżywać ten czas we własnym tempie ze wsparciem bliskich aż do czasu przyzwyczajenia się do nowej rzeczywistości.
Proces przeżywania żałoby mocno wpisuje się w polską tradycję pogrzebową. Rodzina i bliscy zmarłego najczęściej rezygnują w tym czasie ze spotkań towarzyskich, a także ubierają się wyłącznie na czarno, niezależnie od sytuacji. Żałoba najczęściej skutkuje brakiem chęci do jakiejkolwiek formy rozrywki, aktywności fizycznej, a także ciągle pojawiającym się smutkiem. Żałoba po śmierci bliskiej osoby dzieli się na pięć etapów.
Osoby, które dopiero pożegnały bliskich na cmentarzu przez pierwszych kilka lub kilkanaście dni, nie mogą pogodzić się, jak do tego doszło. W pierwszej fazie żałoby następuje wypieranie straty, zaprzeczanie faktom, a nawet negowanie rzeczywistości. Często pojawia się też uczucie bezradności, zaburzenia apetytu, a nawet agresja w stosunku do osób, które tylko chcą pomóc. W pierwszym etapie żałoby najważniejsze jest wsparcie rodziny, odpoczynek, a także rozmowa. Odcinanie się od świata w większości przypadków nie jest dobrym pomysłem na przebieg żałoby.
Drugi etap przeżywania żałoby wiąże się z tym, że konkretne osoby uświadamiają sobie, że strata bliskich jest nieodwracalna. Wtedy również pojawia się poczucie bezradności, które może negatywnie wpływać na stan psychiczny. Wtedy konieczna jest psychoterapia, a nawet przyjmowanie leków farmakologicznych. Drugi etap w trakcie żałoby jest uznawany za najtrudniejszy, chociażby ze względu na odczuwanie wielu skrajnych emocji.
Każdy przeżywa żałobę na swój sposób, aczkolwiek tłumienie emocji przez cały czas trwania żałoby nie jest dobrym pomysłem. W razie prawdziwego kryzysu warto zasięgnąć pomocy specjalisty, który poprowadzi skuteczną psychoterapię. Wypracowanie odpowiednich metod radzenia sobie z bólem, żalem i złością to podstawa, aby nauczyć się żyć po śmierci dziecka lub innej bliskiej osoby.
Niestety, ale nigdy nie da się przygotować na śmierć kogoś bliskiego. Kolejny etap żałoby może dotyczyć dezorganizacji codziennego życia, szczególnie jeśli zmarła osoba uczestniczyła w codziennych czynnościach. Osoby pogrążone w żałobie muszą nauczyć się żyć na nowo i organizować swój czas. Nową rzeczywistość trzeba dopiero wypracować, nawet jeśli żal po stracie bliskie osoby sprawia, że nie mamy na nic ochoty.
Na tym etapie trzeba skupić się na układaniu nowego planu działania. W przeciwnym razie długotrwała żałoba może przerodzić się w depresję, a osoby dotknięte tym problemem nie będą w stanie odnaleźć się w świecie po śmierci kogoś bliskiego.
To przedostatni etap żałoby, gdzie można pozwolić sobie na uczucia, chwilę relaksu, a także następuje pogodzenie się ze stratą bliskiej nam osoby. Osoby pogrążone w czwartym etapie żałoby muszą spróbować odnaleźć się w nowej roli i uporządkować wszystkie sprawy osobiste. To duży krok w kierunku przywrócenia swojego życia na właściwe tory.
Zdarza się, że osoby, które przeżywają stratę bliskich, nie są w stanie pogodzić się z tym faktem nawet przez wiele lat. Jeśli po czasie ustanie uczucie rozpaczy, dezorientacji oraz poczucia winy, można uznać, że proces żałoby został zakończony. O tym musi jednak zdecydować każdy, kto indywidualnie przepracuje żałobę i stwierdzi, że jest w stanie wrócić do normalnego życia.
Doświadczanie żałoby to długotrwały proces, który może obejmować okres od kilku miesięcy do nawet kilku lat. Choć z psychologicznego punktu widzenia żałoba ma pewne etapy, nie da się jednoznacznie wskazać czasu obowiązywania każdego z nich. W Polsce kulturowo przyjęło się, że czas trwania żałoby jest uzależniony od stopnia pokrewieństwa, np. po śmierci dziecka lub rodziców okres żałoby wynosi rok, natomiast dziadków - 3 miesiące.
Osoby o stabilnej sytuacji psychicznej są w stanie nieco lżej przejść przez proces żałoby, aniżeli ludzie w złym stanie psychicznym, którzy nie radzą sobie z własnymi emocjami. Aby nieco usprawnić proces wyjścia z konsekwencji śmierci bliskich osób, warto korzystać z dostępnych form pomocy: rodziny, znajomych, a nawet specjalistów w zakresie psychoterapii. Po przetrwaniu pierwszych świąt, rocznicy lub innych istotnych wydarzeń w dotychczasowym życiu emocje nieco słabną, a żałoba przebiega nieco lżej i szybciej.
Osoby, które jeszcze nie przepracowały okresu żałoby, mogą zachowywać się nienaturalnie. Przejście przez każdy z etapów żałoby to podstawa, aby pogodzić się z utratą bliskich, nauczyć wyrażania uczuć i zacząć żyć na nowych zasadach. Właściwe przeżycie żałoby pomaga w uświadomieniu sobie tego, że odejście kogokolwiek z tego świata nie powinno rzutować na egzystencję osób żyjących. Zakłócony proces przeżywania żałoby może objawiać się m.in.:
Cierpienie to oczywiście naturalny proces, na który trzeba osobie pozwolić po śmierci ukochanej osoby. Brak odpowiednio przepracowanej żałoby może mieć negatywne skutki w przyszłości. Odkrycie takich problemów po latach (nawet pod okiem specjalisty) jest o wiele trudniejsze do przepracowania, aniżeli przeżywanie żałoby od razu po pochowaniu zmarłego.
Radzenie sobie ze stresem, smutkiem i rozgoryczeniem w okresie żałoby może być trudnym zadaniem. W Polsce oznaką, która wskazuje na okres żałoby, jest noszenie czarnej odzieży przez cały czas jej trwania. Niekiedy smutek po pogrzebie przeżywany jest wyłącznie w sercu. To jednak wiąże się z tłumieniem emocji, czego skutkiem są problemy psychiczne. Poniżej przedstawiamy kilka przydatnych wskazówek, które pomagają uporać się ze śmiercią bliskich i szybciej zakończyć żałobę.
Warto też prosić o pomoc specjalistów, szczególnie w naprawdę kryzysowych sytuacjach. To żaden wstyd nie radzić sobie z problemami w trakcie przeżywania żałoby.
Niestety, nie da się dobrze przygotować na śmierć kogoś bliskiego. Nawet jeśli dana osoba odeszła wskutek poważnej choroby, strata zawsze jest bolesna. Sporym ułatwieniem, jeśli chodzi o radzenie sobie ze stresem i bólem po utracie bliskich, jest wsparcie zakładu pogrzebowego w Warszawie. Decydując się na współpracę z firmą funeralną, można przekazać formalności związane z organizacją pochówku w ręce doświadczonych specjalistów. Dzięki temu pozwolisz sobie na przeżywanie żałoby tak, jak tylko chcesz.
Dość problematyczną sytuacją jest wyjaśnienie dzieciom, że bliska osoba nie będzie już obecna w ich życiu. Dzieci również mogą przeżywać żałobę, choć nieco inaczej niż osoby dorosłe. Tutaj wiele zależy od wieku dziecka. Przyjmuje się, że dzieci do dwóch lat nie są świadome śmierci, mimo że odczuwają tęsknotę, np. za rodzicem. Starsze dzieci mogą odczuwać podobne emocje jak dorośli: żal, smutek, gniew.
Aby zredukować ryzyko występowania chorób psychicznych u dzieci w okresie żałoby, warto postawić na rozmowę, wspólne spędzanie czasu oraz nowe aktywności, np. fizyczne. W skrajnych przypadkach nastolatkowie mogą przyjmować skrajne zachowania. Warto pozwolić małoletnim przeżywać żałobę w indywidualnym tonie - oczywiście w granicach rozsądku.
Wsparcie bliskich osób jest najważniejsze, jeśli chodzi o przeżywanie żałoby. Osoby, które nie radzą sobie po śmierci bliskich, powinny czuć, że mają przy sobie kogoś bliskiego. A więc jak wesprzeć żałobników w tym trudnym czasie?
Pełne wsparcie osób w żałobie polega przede wszystkim na obecności, ale takiej nienachalnej. W przeciwnym razie może dojść do jeszcze większego wyparcia kontaktów z bliskimi przez żałobników. Doświadczenie żałoby to naprawdę traumatyczne przeżycie, którego często nie da się opisać słowami. Dopiero po długotrwałym przepracowaniu problemu wraz ze wsparciem najbliższych osób pojawia się szansa na przejście przez wszystkie etapy żałoby i rozpoczęcie życia na nowo.
